ค่าชดเชยเกษียณอายุบันทึกบัญชีได้ แต่ทำไมหักภาษีทันทีไม่ได้? 

   สำหรับฝ่ายบุคคลและฝ่ายบัญชี เรื่อง "เงินชดเชยพนักงานเมื่อเกษียณอายุ" ถือเป็นต้นทุนสำคัญที่ต้องมีการวางแผนล่วงหน้า ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน บริษัทจะทำการประมาณการหนี้สินก้อนนี้และทยอยรับรู้เป็นค่าใช้จ่ายในแต่ละปี เพื่อให้งบการเงินสะท้อนภาระผูกพันที่แท้จริงของกิจการ

   แต่คำถามสำคัญที่ตามมาคือ "ค่าใช้จ่ายที่รับรู้ทางบัญชีในแต่ละปี สามารถนำไปหักลดหย่อนภาษีเงินได้นิติบุคคลได้ทันทีเลยหรือไม่?" นี่คือจุดที่ความเข้าใจทางบัญชีและหลักเกณฑ์ทางภาษีมีความแตกต่างกันอย่างชัดเจน

มุมมองทางบัญชี: หลักการเกณฑ์คงค้าง (Accrual Basis)

   ในทางบัญชี การทยอยรับรู้ค่าใช้จ่ายสำหรับเงินชดเชยเกษียณอายุนั้น เป็นสิ่งที่ถูกต้องและควรทำ เป็นการปฏิบัติตามหลักการบัญชีที่เรียกว่า "เกณฑ์คงค้าง" (Accrual Basis) และหลักการจับคู่รายได้กับค่าใช้จ่าย (Matching Principle) ซึ่งมุ่งเน้นการบันทึกรายการทางเศรษฐกิจตามเวลาที่เกิดขึ้นจริง ไม่ใช่ตามการรับหรือจ่ายเงินสด เพื่อให้งบแสดงฐานะการเงินและผลการดำเนินงานมีความสมบูรณ์และน่าเชื่อถือ

มุมมองทางภาษี: เมื่อ "ประมาณการ" กลายเป็น "เงินสำรอง"

   แม้ว่าในทางบัญชีจะรับรู้เป็นค่าใช้จ่ายไปแล้ว แต่ในมุมของประมวลรัษฎากร ค่าใช้จ่ายที่เกิดจากการ "ประมาณการ" หนี้สินที่จะเกิดขึ้นในอนาคตและยังไม่ได้มีการจ่ายเงินออกไปจริง จะเข้าลักษณะเป็น "เงินสำรอง" (Reserve)

   ตามประมวลรัษฎากร มาตรา 65 ตรี (1) ได้กำหนดไว้ชัดเจนว่า เงินสำรองต่าง ๆ (ยกเว้นเงินสำรองบางประเภทที่กฎหมายกำหนดไว้โดยเฉพาะ) ถือเป็น รายจ่ายต้องห้าม ในการคำนวณกำไรสุทธิเพื่อเสียภาษี

   พูดง่าย ๆ คือ กรมสรรพากรมองว่า ตราบใดที่บริษัทยังไม่ได้จ่ายเงินก้อนนี้ออกไปจริง ก็ยังไม่ถือว่าเป็นรายจ่ายที่เกิดขึ้นจริงในรอบระยะเวลาบัญชีนั้น ๆ จึงยังไม่สามารถนำมาหักเป็นรายจ่ายทางภาษีได้

บทสรุป จะหักเป็นรายจ่ายทางภาษีได้เมื่อไหร่?

จากแนววินิจฉัยข้างต้น สรุปได้ว่า:

1.   ระหว่างปี: ค่าใช้จ่ายจากการประมาณการเงินชดเชยเกษียณที่บันทึกในแต่ละปี ไม่สามารถ นำมาเป็นรายจ่ายทางภาษีได้ และต้องบวกกลับในการคำนวณกำไรสุทธิเพื่อเสียภาษี
2.     ณ วันที่จ่ายจริง: บริษัทจะสามารถนำเงินชดเชยดังกล่าวมาหักเป็นรายจ่ายทางภาษีได้เต็มจำนวน ในรอบระยะเวลาบัญชีที่มีการจ่ายเงินนั้นให้แก่พนักงานผู้เกษียณอายุจริง ๆ

   ดังนั้น ผู้ประกอบการและนักบัญชีจึงต้องเข้าใจความแตกต่างนี้ เพื่อวางแผนภาษีได้อย่างถูกต้องและหลีกเลี่ยงภาระภาษีที่อาจเกิดขึ้นจากการบันทึกรายจ่ายที่ไม่เป็นไปตามเงื่อนไขของประมวลรัษฎากร